Desinformatie in Kaart

Alternatieve benadering desinformatie

Het project “Desinformatie in Kaart” ontwikkelt een alternatieve benadering van mediawijsheid die specifiek gericht is op kwesties rond online-informatiekwaliteit en desinformatie in het huidige digitale informatielandschap. Het project biedt op basis van onderzoek aanbevelingen voor tools en praktijken die burgers helpen bij het navigeren. Hiervoor verzamelt het team wetenschappelijke inzichten uit journalistiek en communicatie in praktische oplossingen die mede-ontwikkeld worden door partners in de journalistieke en mediawijsheid-praktijk, in samenwerking met verschillende groepen eindgebruikers (burgers). Met deze kernelementen sluiten we aan bij de doelstelling van het SIDN fonds “Empowerment van de gebruiker”.

Creatief ontwerpend onderzoek

Het startpunt voor het ontwikkelen van deze alternatieve werkvormen is het werk van Phillips & Milner (You are here, 2021), en het concept van media ecologie. Deze metafoor legt onze relatie tot het media uit als onze relatie tot een landschap waarin je beweegt, keuze maakt, soms verdwaalt in vervuilde delen, en onvermijdelijk invloed hebt alleen al door aanwezig te zijn. In dit project maken we gebruik van creatief ontwerpend onderzoek om door middel van prototypen en ontwerpprocessen tot een nieuw begrip van het medialandschap te komen en te onderzoeken hoe we ons hiertoe verhouden. In dit project werken we met 3 grotere ontwikkellijnen:

1. Collaborative mapping and mapmaking
2. Co-designing navigation and signposting materials
3. AI in creative storytelling research

Samenwerking

Het onderzoeksteam brengt verschillende disciplines en expertise samen.

• Digitale methoden van het Digital Methods Initiative (UvA, Richard Rogers, adviserende rol) en Visual Methodologies Collective (HvA, Lector Sabine Niederer en onderzoeker Carlo de Gaetano)
• De interactieve sessies met verschillende groepen burgers wordt opgezet en uitgevoerd door het lectoraat Creative Media for Social Change (Lector Tamara Witschge en onderzoeker Jeroen de Vos), samen met de Amsterdam School of Communication Research (UvA, Michael Hameleers, adviserende rol). Beide groepen hebben ruime kennis en ervaring met het onderzoeken van doelgroepen.
• Studenten Communication and Multimedia Design en Digital Design. De studenten worden begeleid door het lectoraat, en docenten en ontwerpers uit de opleiding.
• Beeld en Geluid en de KB, Nationale Bibliotheek zijn beide actief in het Nederlandse landschap om burgers meer vaardigheden en kennis te bieden en desinformatie tegen te gaan (zoals ook via de initiatieven Mediawijzer, BENEDMO en het programma rond digitaal burgerschap).
• VersPers Uitgeverij: organisatie voor het faciliteren en vernieuwen van onderzoeksjournalistiek en zal de inzichten breed delen. Zij houden zich tevens bezig met journalistieke productontwikkeling, om inzichten uit het onderzoek nog beter te kunnen delen.

Output

• Niederer et al (2023) 'The media ecology of weight loss on TikTok, Instagram and Telegram' (Analyse en visualisatie van netwerk met betrekking tot het landschap rondom gewichtsverlies), Digital Methods Initiative
• Interviews: van Trigt (2023) 'Hoe beschermen we de samenleving tegen desinformatie?' , SIDN fonds
• Panel discussie de Vos (2023) 'Situated Media Literacy' , AI, Media and Democracy
• Ex & de Vos (2023) 'Hoe werkt TikTok door de ogen van de jonge gebruikers', Kids en Jongeren , Beeld & Geluid
• de Vos (2023) 'How did I get here? Situated media literacy', presentation at MISDOOM 2023