Sports Leadership programme

'Op juridisch gebied is er in de sport nog een wereld te winnen’

16 Oct 2021 00:00

Een dopingbeschuldiging. Het aanvechten van een schorsing. Het protesteren tegen reglementen. In de sport hebben we vaker te maken met juridische elementen dan je wellicht in eerste instantie denkt. Michiel van Dijk is advocaat, gespecialiseerd in sportzaken. Als gastspreker van het Sports Leadership Programme (SLP) deelt hij zijn kennis tijdens de module Sports & Governance.

Michiel van Dijk


Michiel, waar vinden de werelden van sport en recht elkaar?

‘Die komen elkaar bijna elke dag tegen. Op ieder niveau. Stel: je speelt met je veteranenteam een hockeywedstrijd. En iemand raakt je bewust met zijn/haar stick, waardoor jij letsel oploopt. Dan zou er al een procedure kunnen volgen. Dan hebben we het dus over amateursport. In de topsport doen zich nog meer incidenten voor met juridische implicaties. De belangen zijn bovendien groter, waardoor betrokken partijen sneller geneigd zijn om een advocaat in te schakelen.’

Een voorbeeld?

‘Het komt bijna wekelijks voor dat een schorsing van een speler in de Eredivisie wordt aangevochten, omdat de benadeelde partij vindt dat de toegekende straf onterecht was. Maar er zijn ook veel meer ingewikkelde zaken. Ik was als advocaat betrokken bij de zaak van hockey-international Jip Janssen. Hij speelde met zijn club Kampong vorig seizoen een competitiewedstrijd tegen Tilburg. In de rust kwam hij erachter dat hij positief had getest op corona. Hij is toen naar huis gegaan.’

En vervolgens?

‘Kwam er natuurlijk gedonder van. Hij had niet mogen spelen. Jip had eerder op de dag een commerciële coronatest gedaan. Hij had nergens last van, zei hij, maar hij had de uitslag thuis, in quarantaine, moeten afwachten. Tegenstander Tilburg, die de wedstrijd had verloren, tekende protest aan bij de hockeybond en het was een zaak. Een unieke, dit had zich nog nooit eerder voorgedaan.’

Hoe liep het af?

‘Kampong kreeg drie punten aftrek, een boete en de wedstrijd moest opnieuw worden gespeeld. Wat ook in die zaak naar voren kwam, is hoe belangrijk het is dat reglementen zorgvuldig op papier worden gezet.’

Dat gaat in jouw ogen niet goed genoeg in de sport?

‘Daar valt nog een wereld te winnen. Precies dat heb ik ook tijdens mijn college aangegeven. Het klinkt allemaal heel simpel: maar als je in het begin er te makkelijk over denkt, kan je aan het eind grote problemen krijgen. Zeker als het over topsport gaat. Sporters zijn winnaars en proberen – heel begrijpelijk – elke manier aan te grijpen om hun zin te krijgen en bijvoorbeeld wel kwalificatie af te dwingen voor een groot toernooi. Ik zie vaker gebeuren dat competitieregels onzorgvuldig worden opgeschreven. Geregeld wordt zoiets dan ook gedaan door iemand die van goede wil is, maar geen juridische kennis heeft.’

Het klinkt allemaal heel simpel: maar als je in het begin er te makkelijk over denkt, kan je aan het eind grote problemen krijgen.

De advocaat zegt: schakel een jurist in?

‘Ik weet dat de bonden het geld niet op de rug groeit. Maar je kan zoveel ellende voorkomen als je daarin pro-actief handelt. Laat een advocaat of notaris meekijken bij het opstellen van die competitieregels. Zij zien vrij snel waar zo’n maas in de wet zit. Uiteindelijk gaat het erom hoe het er staat. Het moet kloppen. Dat mág geen bijzaak zijn, dat is voor niemand wenselijk.’

Hoe is het over het algemeen gesteld met de juridische kennis van sportbestuurders?

‘Oh, niet slecht hoor. Zeker bij de grote organisaties is dat steeds professioneler geregeld. Je ziet steeds meer bonden en ook betaaldvoetbalorganisaties met eigen, vaste juristen. Vanuit NOC*NSF wordt ook aangegeven dat deze kennis belangrijk is. De pijn zit vaak vooral bij kleinere organisaties, waar het niet lukt om alles tot in detail vast te leggen. Maar ondertussen hebben zij wel met mondige topsporters te maken die naar een Olympische Spelen willen. Dat wringt.’

Wanneer kom jij als sportadvocaat eigenlijk in het spel?

‘In het ideale geval, zo snel mogelijk. Aan het begin van het probleem of de discussie. Ik heb het meegemaakt dat een sportclub opeens te maken kreeg met een trainer, die minderjarige kinderen heeft gefilmd. Het bestuur probeerde dat eerst intern op te lossen. Toen dat niet lukte, hebben ze een advocaat gebeld. Dan is er – natuurlijk onbedoeld – nog meer onrust veroorzaakt. Dat maakt het moeilijker om de feiten boven tafel te laten komen. Het is ook gebeurd dat een bond een geschil had met een speler, die naar een toernooi wilde maar geen plaats had gekregen. In eerste instantie dacht die bond: het zal zo’n vaart niet lopen. Maar die sporter nam een advocaat in de arm. Toen moest de bond ook wel iets. Een paar dagen voor dat toernooi begon, werd ik ingeschakeld. Dat is niet ideaal.’

Die tijdsdruk hoort ook misschien wel bij de hectiek van de topsport.

‘Klopt. Ik ben zelf rugby-international geweest. Ik ken de dynamiek ook van de andere kant. De snelheid van de topsport is ergens ook heerlijk. Keihard knallen, richting dat ene moment. Het vraagt ook van mij op dat moment het uiterste. Op mijn manier bedrijf ik dan ook topsport.’

Tot slot. Wat vind jij het meest onrechtvaardige aan sport?

‘Als onrecht niet meer te repareren is. Een sporter die naar de Olympische Spelen wilde, maar wiens zaak nog steeds niet is behandeld omdat ergens in het proces de handrem is aangetrokken. En er vervolgens geen budget is, om daar iets aan te doen. Dat is zo oneerlijk. Wat heeft hij nu nog te winnen, nu de Spelen allang voorbij zijn? In het algemeen kan ik me ergeren aan onterechte beschuldigingen. Bijvoorbeeld een paar jaar terug bij een zwemster van wie werd gezegd dat ze doping had gebruikt.’

Je doelt op Kira Toussaint, die afgelopen zomer in Tokio zwom. Dat is goed gekomen toch?

‘Ja. We hebben aan kunnen tonen dat ze volstrekt onterecht positief was bevonden. Dat zijn de zaken waar je het voor doet. Mijn mooiste wedstrijden. Het is voor iedereen een overwinning dat het recht op dat moment zegeviert.’

Wat zijn de 3 grootste juridische valkuilen voor een sportbestuurder?

Michiel van Dijk zet ze voor ons op een rijtje:

  1. Onderschat het belang van goede reglementen of overeenkomsten niet. Wees zorgvuldig bij het opstellen van de regels en laat, als dat kan, een juridische kenner meekijken.

  2. Schakel niet te laat een expert in. Hoe eerder iemand met verstand van juridische zaken in een crisissituatie erbij wordt gehaald, des te beter.

  3. Gebrek aan juridische ondersteuning is bij topsport echt een ‘no go’. Vroeg of laat krijg je de rekening gepresenteerd als je op dit gebied niet genoeg kennis in huis hebt.

In oktober 2022 start de volgende lichting van het Sports Leadership Programme. Je leest hier meer over het programma.